From Beyond

From Beyond είναι ο τίτλος ενός από τα πιο ενδιαφέροντα διήγηματα του H. P. Lovecraft, στο οποίο μια συσκευή επιτρέπει την θέαση μιας παράλληλης, φρικώδους διάστασης. Τον ίδιο τίτλο φέρει και η τελευταία κυκλοφορία της σουηδικής μπάντας Enforcer. Αξίζει να ευχηθούμε καλές γιορτές και καλή χρονιά με μια από τις ωραιότερες συνθέσεις του 2015, η οποία δεν είναι άλλη από το ομώνυμο κομμάτι.

Απαραίτητα αναγνώσματα για τα φετινά Χριστούγεννα οι συλλογές Νυχτερινά του γερμανού ρομαντικού E. T. A. Hoffmann και Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες με Φαντάσματα (η δέυτερη σε προσφορά στο βιβλιοπωλείο Πολιτεία). Ευχές σε όλες και σε όλους...

Περί βραβείων και πολιτικής ορθότητος

Όσοι ασχολούνται με τις τρέχουσες εξελίξεις στον χώρο της Λογοτεχνίας Φαντασίας ίσως άκουσαν για την απόφαση των ιθυνόντων του World Fantasy Convention να αλλάξουν την μορφή του αγαλματιδίου που δίνεται ως  βραβείο στα πλαίσια του εν λόγω συνεδρίου, σε διακριθέντες συγγραφείς του χώρου. Πρόκειται για το περίφημο World Fantasy Award με το οποίο κατά καιρούς έχουν τιμηθεί συγγραφείς όπως οι Robert Bloch, Fritz Leiber, K. E. Wagner, G. Wolfe, G. R. R. Martin αλλά και πολλοί άλλοι, άγνωστοι στην χώρα μας. Μέχρι πρόσφατα το βραβείο ήταν μια προτομή-καρικατούρα του H. P. Lovecraft. Ωστόσο, ύστερα από διαμαρτυρίες και πιέσεις που ασκήθηκαν από μια ομάδα συγγραφέων, κριτικών και αναγνωστών, το αγαλματίδιο θα αλλάξει μορφή. Ο λόγος είναι οι ρατσιστικές απόψεις που φαίνεται να είχε ο HPL. Πιο συγκεκριμένα, η όλη ιστορία (στον βαθμό που την έχω παρακολουθήσει) φαίνεται να ξεκίνησε όταν η μαύρη συγγραφέας Nnedi Okorafor, που πήρε το βραβείο το 2011, έκανε αναφορά σε ένα ποίημα ρατσιστικού περιεχομένου που είχε γράψει ο HPL γύρω στο 1912 και δήλωσε πόσο άβολα νιώθει να την τιμούν με ένα αγαλματίδιο που έχει την μορφή του. Παρόμοια δυσαρέσκεια εξέφρασε και η επίσης μαύρη Sofia Samatar που έλαβε το βραβείο το 2014. Με αφορμή αυτές τις διαμαρτυρίες, η ομάδα για την οποία έγινε λόγος παραπάνω κατάφερε να αποσυρθεί ο "Howard", όπως χαϊδευτικά αποκαλείται το αγαλματίδιο. 

Σε μένα -και σε πολλούς άλλους φίλους του Lovecraft-, όλο αυτό φάνηκε ως θράσος και ασέβεια. Για να θέσουμε όμως το θέμα στις σωστές του διαστάσεις, πρέπει να πούμε πως η συγκεκριμένη κίνηση δεν έχει ως στόχο -επισήμως τουλάχιστον- την απαξίωση του έργου του HPL αλλά μόνο την αλλαγή της μορφής του βραβείου και την έμμεση καταδίκη των "ρατσιστικών" απόψεων του. Η υπόθεση όμως πρέπει να μας προβληματίσει καθώς γίνεται φανερό πως μειοψηφίες εμμονικές με την πολιτική ορθότητα και με θέματα δικαιωμάτων μειονοτήτων προσπαθούν να επιβάλλουν παντού την ατζέντα τους. Πρόκειται για ένα παιχνίδι εξουσίας και επιβολής από το οποίο δεν κατάφερε να ξεφύγει ούτε η Λογοτεχνία του Φανταστικού. Βέβαια καταλαβαίνω και τις συγγραφείς που αναφέρθηκαν παραπάνω και οι οποίες δυσανασχετούν με ένα βραβείο που έχει την μορφή ενός ανθρώπου που μάλλον τις θεωρούσε βιολογικά κατώτερες. Το θέμα είναι σύνθετο και δεν μπορεί να εξαντληθεί σε λίγες γραμμές, ειδικά από τη στιγμή που δεν έχουμε εποπτεία πάνω σε όλες τις παραμέτρους του.

Το μόνο βέβαιο είναι πως οι καιροί αλλάζουν. Προσωπικά, θεωρώντας δεδομένο πως η Λογοτεχνία Φαντασίας έχει τις ρίζες της στις ευρωπαϊκές παραδόσεις και χαρακτηρίζεται από ένα "λευκό" υπόβαθρο, μου φαίνεται άσχημο άλλες φυλετικές ομάδες να προσπαθούν να τη "σφετερισθούν" και να την καταστήσουν πεδίο εκδήλωσης των όποιων συλλογικών απωθημένων τους. Αλλά, όπως και στην περίπτωση του μαύρου μπασίστα των Warlord, φαίνεται πως η Πραγματικότητα είναι παγερά αδιάφορη απέναντι στις εμμονές μας και -έχοντας καλλιεργημένη την αίσθηση του χιούμορ- ομολογώ πως το βρίσκω διασκεδαστικό αυτό. Ευτυχώς, το ίδιο αδιάφορη είναι και απέναντι στις εμμονοληψίες των φανατικών της πολιτικής ορθότητος και γι' αυτό είμαι βέβαιος πως η μορφή του HPL θα συνεχίσει να κυριαρχεί για πολλά χρόνια ακόμη στον χώρο της Λογοτεχνιάς Φαντασιάς, και αφού ο εσμός των επικριτών του θα έχει χαθεί στην Λήθη.

Donald Wandrei

Θα κλείσω αυτήν την ανάρτηση μνημονεύοντας τον Donald Wandrei, συνιδρυτή -μαζί με τον August Derleth- του εκδοτικού οίκου Arkham House, ο οποίος το 1984 αρνήθηκε να παραλάβει το συγκεκριμένο βραβείο, όχι επειδή τον σόκαραν οι απόψεις του Lovecraft αλλά διότι θεώρησε πως η μορφή-καρικατούρα του αγαλματιδίου ήταν υποτιμητική για τον HPL. Άλλες εποχές...

Αναγνώσεις Ι

Πολλές φορές ξεχνάμε πως η Λογοτεχνία Φαντασίας είναι ένα είδος που εξελίσσεται, παραμένει ολοζώντανο στις μέρες μας και δεν σταμάτησε να υφίσταται με τον θάνατο των περισσότερων από τους αγαπημένους μας συγγραφείς πριν από αρκετά χρόνια. Αν κάποιος παρακολουθεί τις εξελίξεις, θα διαπιστώσει πως κυκλοφορεί μεγάλος όγκος βιβλίων και στα τρία βασικά είδη (fantasy, τρόμος, sci-fi) της Λογοτεχνίας του Φανταστικού. Βέβαια η ποιότητα αυτών των έργων είναι ένα θέμα προς συζήτηση, όπως είχα πρόσφατα την ευκαιρία να διαπιστώσω από την επαφή μου με τη νουβέλα Abomination του άγγλου Gary Whitta. 

Αγόρασα το Abomination επειδή η σύνοψη της πλοκής του μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Στην Αγγλία των Σκοτεινών Χρόνων (888μΧ), ένας επίσκοπος δημιουργεί με την χρήση σκοτεινής μαγείας μια στρατιά από τέρατα, στην προσπάθεια του να βοηθήσει τους Aγγλοσάξονες ενάντια στους εισβολείς Δανούς. Σύντομα τα πράγματα ξεφεύγουν από κάθε έλεγχο και ο Wulfric, ένας επίλεκτος πολεμιστής του βασιλείου, αναλαμβάνει να συγκροτήσει μια ομάδα και να καταστρέψει τα αποτρόπαια τέρατα. Θα τα καταφέρει αλλά το τίμημα θα είναι μια φοβερή κατάρα που θα πέσει πάνω του και από την οποία θα απαλλαγεί με την βοήθεια μιας γυναίκας.

Παρά την πολλά υποσχόμενη σύνοψη, το Abomination αποδείχτηκε πολύ κατώτερο των προσδοκιών μου. Αυτό έπρεπε να το υποψιαστώ, καθώς ο συγγραφέας είναι και επαγγελματίας σεναριογράφος και ήταν αναμενόμενο να καταφύγει στη χρήση τετριμμένων κινηματογραφικών συνταγών και στο βιβλίο του. Έτσι ο Wulfric παρουσιάζεται ως ο τυπικός απρόθυμος πολεμιστής, που μετατρέπεται με θαυματουργό τρόπο από απλό χωρικό σε θανατηφόρα πολεμική μηχανή. Επιπλέον, υπάρχει πάντα το θέμα της απαραίτητης γυναίκας ηρωϊδας. Στην προκειμένη περίπτωση έχει την μορφή μιας δεκαπεντάχρονης υπερπολεμίστριας, η οποία κάνει την εμφάνιση της στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Οπλισμένη με δύο ξίφη, κατατροπώνει με άνεση ενήλικους άντρες (άκρως ρεαλιστικές καταστάσεις για την Αγγλία του ένατου αιώνα μΧ), ενώ ο συγγραφέας την παρουσιάζει να σκέφτεται και να ενεργεί σαν οργισμένη έφηβη της εποχής μας. Όπως γίνεται ευκόλως αντιληπτό, πρόκειται για έναν ανυπόφορο χαρακτήρα ο οποίος μόνο να εξοργίσει μπορεί κάθε σοβαρό αναγνώστη. Επιπλέον αρνητικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός πως παρά την επιλογή του να τοποθετήσει την πλοκή σε ένα ιστορικό πλαίσιο, ο συγγραφέας δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ιστορική ακρίβεια. Για παράδειγμα, ο Wulfric περιγράφεται ως ιππότης (knight) αλλά έχω την εντύπωση πως ο όρος αυτός εισήχθη στην Βρετανία μετά την νορμανδική κατάκτηση του 1066 μΧ. Με τον ίδιο αδόκιμο τρόπο χρησιμοποιούνται και άλλοι όροι (πχ σταυροφορία) σε διάφορα σημεία του βιβλίου.

Όλα τα παραπάνω συνδυάζονται με την άνευρη γραφή του GW για να καταστήσουν το Αbomination ένα αδιάφορο και στερεότυπο ανάγνωσμα, τυπικό της εποχής μας. Στα χέρια ενός ικανότερου και πιο θαρραλέου συγγραφέα θα μπορούσε να αποτελέσει μια εξαιρετική σκοτεινή ιστορία φαντασίας αλλά οι επιλογές του δημιουργού του το χαντακώνουν. Βέβαια εμείς συνεχίζουμε να παρακολουθούμε -στο μέτρο του δυνατού- τις νέες κυκλοφορίες του χώρου και θα επανερχόμαστε σε τακτά χρονικά διαστήματα με αναφορές σε καινούργια βιβλία.

Προς το παρόν, προτείνω ανεπιφύλακτα την επανακυκλοφορία των δύο πρώτων -εξαντλημένων εδώ και χρόνια- συλλογών διηγημάτων του Thomas Ligotti από την σειρά Penguin Classics. Οπωσδήποτε πρόκειται για ένα από τα εκδοτικά γεγονότα της χρονιάς και οι λίγοι μυημένοι/εκλεκτοί οφείλουν να το αναζητήσουν.

Μέχρι την επόμενη φορά, καλές αναγνώσεις...

Army of Immortals

Η Στρατιά των Αθανάτων ήταν ξεχασμένη σε ένα συρτάρι και εντοπίστηκε χθες κατά την διάρκεια μιας προσπάθειας να βάλω σε τάξη τα πράγματα στο δωμάτιο μου. Οι άνδρες στρατωνίζονταν σε ένα παλιό κουτί παπουτσιών All Star και ήταν όλοι σε εξαιρετική κατάσταση, αν και κάπως δυσαρεστημένοι που τους είχα λησμονήσει.

Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Αμερικανοί, Ρώσοι αλλά και Ιάπωνες, Βιετναμέζοι, Ζουλού και πολλοί άλλοι. Σπαθοφόροι, τυφεκιοφόροι, πυροβολητές και πολυβολητές. Πεζοί και έφιπποι. Στρατιώτες από διαφορετικές ιστορικές εποχές και με διαφορετικό οπλισμό, αλλά όλοι έτοιμοι για δράση παρά το 72-ή-και-76-φορές-μικρότερο-από-το-κανονικό μπόι τους. Μάρκες Esci και Matchbox. Όλοι δοκιμασμένοι σε εκατοντάδες μάχες από την εποχή που ήμουν πιτσιρικάς. Μάχες-ιεροτελεστίες που λάμβαναν χώρα πάνω σε συγκεκριμένο χαλί, με την χρήση βιβλίων (του Ιουλίου Βερν κατά προτίμηση) τοποθετημένων σε οριζόντια θέση για την κάλυψη των στρατιωτών και τη συμμετοχή συναρμολογούμενων αρμάτων μάχης -για συγκρούσεις του Β' ΠΠ- που έφτιαχνε ο αδελφός μου (και τα οποία χρησιμοποιούσα όταν έλειπε διότι δεν με άφηνε να τα αγγίξω). Ωραίες εποχές πριν την έλευση του Heavy Metal και λίγο μετά από αυτήν.

Χαζεύοντας τους στρατιώτες διαπίστωσα και την παρουσία μιας ομάδας Τευτόνων Ιπποτών οι οποίοι ήταν αγορασμένοι σχετικά πρόσφατα. Δεν θυμάμαι αν τους είχα αγοράσει παρέα με τον φίλο Paladin σε βόλτα σε σχετικό μαγαζί της Ιπποκράτους. Οπωσδήποτε όμως τους απέκτησα πολλά χρόνια αφότου είχα σταματήσει να "παίζω με στρατιωτάκια" (όπως έλεγαν ειρωνικά στο σχολείο κάποιοι παπάρες που βιαζόντουσαν να μεγαλώσουν).

Με λύπη διαπίστωσα πως οι περισσότεροι Τεύτονες με τα άλογα τους (το μοναδικό μεσαιωνικό τμήμα της Στρατιάς) βρίσκονται ακόμη στα πλαίσια τους. Εκτός από μερικούς ιππότες που είχα "κόψει "όταν είχα αγοράσει το κουτί της Italeri με το εντυπωσιακό εξώφυλλο, ποτέ δεν ασχολήθηκα να σπάσω τα πλαστικά δεσμά των υπόλοιπων. Υποθέτω πως ο αρχικός ενθουσιασμός της αγοράς και κάποια σχέδια για το ξεκίνημα μιας νέας συλλογής με την -άκρως ενδιαφέρουσα- σειρά της Italeri ξεθύμαναν γρήγορα. Ούτε χθες τους απελευθέρωσα. Τα χρόνια έχουν περάσει, οι διαθέσεις έχουν αλλάξει, ο παιδικός κόσμος με τις συγκινήσεις του έχει χαθεί στο παρελθόν και απόπειρες επανασύνδεσης μαζί του δεν έχουν επιτυχή έκβαση (τουλάχιστον για μένα).

Η Στρατιά των Αθανάτων συνεχίζει να ονειρεύεται μέσα στο χάρτινο κουτί της, ύστερα από την προσωρινή ανάσυρση της από την Λήθη για χάρη αυτής της ανάρτησης. Πιστεύω πως τα μέλη της -όπως κάθε ξεχασμένος μικρός στρατιώτης που σέβεται τον εαυτό του- περιμένουν μια τελευταία μάχη, ένα τελικό Λυκόφως των Θεών για να αποδείξουν την αξία τους. Ξέρω καλά πως όταν έρθει αυτή η στιγμή, δεν θα με απογοητεύσουν όπως τους απογοήτευσα εγώ.

Scanners live in vain

Ένας από τους λόγους που καθιστούν την λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας τόσο ενδιαφέρουσα, είναι το ότι μας έχει προσφέρει μια ποικιλία οραμάτων για το μέλλον του Ανθρώπου και την διαμόρφωση των Κοινωνιών του Αύριο. Μεταξύ των Ιστοριών του Μέλλοντος που δημιούργησαν διάφοροι sci-fi συγγραφείς, μια από τις πιο παράξενες και πιο γοητευτικές είναι αυτή που μας χάρισε το αμερικανός Cordwainer Smith (1913-1966).

Την Πρώτη Εποχή του Διαστήματος ακολούθησε μια σκοτεινή εποχή καταστροφικών πολέμων. Η ανθρωπότητα όμως ανέκαμψε και εξαπλώθηκε στα άστρα υπό την πολιτική και πνευματική καθοδήγηση ενός είδους πεφωτισμένης κεντρικής κυβέρνησης, την οποία ο Smith ονόμασε Instrumentality of Mankind (και για την οποία διατηρώ τον αγγλικό όρο αφού δεν μπορώ να σκεφτώ μια ικανοποιητική μετάφραση του). Οι κίνδυνοι του ταξιδιού στο Διάστημα αντιμετωπίστηκαν και νέοι πλανήτες αποικίστηκαν. Η ζωή των ανθρώπων έγινε πολύ πιο άνετη και η διάρκεια της αυξήθηκε σε μερικές εκατοντάδες χρόνια ενώ τις βαριές δουλειές ανέλαβαν τα ρομπότ και οι ζωάνθρωποι (underpeople: ζώα που έχουν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να αποκτήσουν ανθρώπινη μορφή και νοημοσύνη αλλά δεν διαθέτουν πολιτικά δικαιώματα). Δεν υπάρχει φόβος, πείνα ή αρρώστιες ενώ ο θάνατος είναι μια εντελώς τυπική διαδικασία που λαμβάνει χώρα στο τέλος των προκαθορισμένων 400 χρόνων που διαρκεί η ζωή ενός ανθρώπου. Η κανονικότητα και η ασφάλεια όμως φέρνουν τη στασιμότητα. Και έτσι κάποια στιγμή η ηγεσία της Instrumentality θα αποφασίσει να επαναφέρει το ρίσκο και την αβεβαιότητα στη ζωή των ανθρώπων μέσω μιας μεταρρυθμιστικής διαδικασίας που θα ονομαστεί Η Επ-ανακάλυψη του Ανθρώπου (The Rediscovery of Man). Παράλληλα θα τεθεί το θέμα της χορήγησης πολιτικών δικαιωμάτων στους ζωανθρώπους, των οποίων η ζωή είναι πολύ πιο κοντά σε αυτό που αντιλαμβανόμαστε εμείς ως "ανθρώπινο". Δυστυχώς ο πρόωρος θάνατος του συγγραφέα δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση του οράματος του και μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε για το πως κλείνει ο τεράστιος ιστορικός κύκλος που περιγράφει στις ιστορίες του.

Εξώφυλλο της συλλογής The Rediscovery of Man της σειράς SF Masterworks με την περίφημη C'mell σε πρώτο πλανο.

Ο Smith δημιούργησε μια εντυπωσιακή εικόνα του μελλόντος της ανθρωπότητας που εκτείνεται σε μια χρονική περίοδο περίπου 14000 ετών. Οι ιστορίες του είναι παράξενες και ορισμένες θυμίζουν παραμύθια που εξελίσσονται σε διαστημικό φόντο και όχι τυπική επιστημονική φαντασία. Μέσα από τις σελίδες τους αναδύεται ένα σχεδόν σουρεαλιστικό σύμπαν όπου διαστημόπλοια με πανιά μήκους χιλιάδων μιλίων διασχίζουν τον διαστρικό χώρο ωθούμενα από φωτονικούς ανέμους, υπερυπολογιστές προφητεύουν το μέλλον και άνθρωποι συνεργάζονται τηλεπαθητικά με γάτες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις κακόβουλες οντότητες που παραμονεύουν στο διαστρικό κενό και επιτίθενται στα διαστημόπλοια που χρησιμοποιούν την  τεχνική του planoforming. Εκτός από την Γη, μέσα σε αυτό το σύμπαν συναντούμε πλανήτες όπως η Norstrilia στην οποία παράγεται το ναρκωτικό stroon που παρατείνει την διάρκεια της ανθρώπινης ζωής αλλά και ο φοβερός Shayol, που -όπως εύστοχα έχουν παρατηρήσει ορισμένοι σχολιαστές- αποτελεί τη sci-fi εκδοχή της δαντικής Κόλασης. Αξίζει να σημειωθεί πως το διήγημα στο οποίο περιγράφεται ο Shayol είναι τόσο γκροτέσκο ώστε ο συγγραφέας πλησιάζει σε στυλ τον άλλο διάσημο Smith της Λογοτεχνίας Φαντασίας, τον αγαπημένο μας Clark Ashton.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στην ιστορία  Scanners live in vain στην οποία οι Σαρωτές είναι μια επίλεκτη ομάδα ανθρώπων οι οποίοι, ύστερα από χειρουργική επέμβαση, έχουν αποκτήσει μηχανικές αισθήσεις προκειμένου να αντέξουν τους τρομερούς πόνους του διαστημικού ταξιδιού. Δημοσιεύτηκε το 1950, αποτελεί μια εντυπωσιακή εισαγωγή στον κόσμο του συγγραφέα και σήμερα θεωρείται μια από τις πιο κλασικές ιστορίες του χώρου.

Χαρακτηριστικά του CS είναι η ωραία γραφή, οι εξωτικές ιδέες και κυρίως η τάση του να μην εξηγεί κάποια πράγματα που αναφέρονται στις ιστορίες του. Κατά πάσα πιθανότητα ο συγγραφέας είχε μια πλήρη εικόνα για το σύμπαν του και την χρονική εξέλιξη των γεγονότων σε αυτό αλλά σε κάθε ιστορία αποκαλύπτε μόνο αποσπάσματα της ευρύτερης εικόνας και ο αναγνώστης καλείται να μαντέψει τα κομμάτια του παζλ που λείπουν. Σε μεταγενέστερα διηγήματα του, ο Smith χρησιμοποιεί κινέζικες αφηγηματικές τεχνικές αξιοποιώντας την εξοικείωση του με την κινέζικη κουλτούρα και καθιστώντας ακόμα πιο ασυνήθιστες τις ιστορίες του. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις αυτές καταλήγουν να έχουν μια εντελώς παραισθητική ποιότητα όπως το διήγημα Under the old Earth.

Εικονογράφηση του Virgil Finlay για την ιστορία του CS Under Old Earth

Ο ίδιος ο Cordwainer Smith αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα φυσιογνωμία. Το πραγματικό του όνομα ήταν Paul M. Linebarger και σε ηλικία 23 χρονών έλαβε το διδακτορικό του στις Πολιτικές Επιστήμες από το πανεπιστήμιο Johns Hopkins, στο οποίο αργότερα έγινε καθηγητής. Από νεαρή ηλικία ταξίδεψε πολύ και είχε ιδιαιτέρως στενούς δεσμούς με την Κίνα. Ήταν βαφτισιμιός του κινέζου πολιτικού και επαναστάτη Sun Yat-Sen, ενώ στη διάρκεια του Β' ΠΠ  μετέβη και πάλι στην Κίνα με τη ιδιότητα του αξιωματικού των υπηρεσίων πληροφοριών του αμερικάνικου στρατού. Ασχολήθηκε με τις λεγόμενες "ψυχολογικές επιχειρήσεις" και το σύγγραμμα του για τον Ψυχολογικό Πόλεμο θεωρείται από τα κλασικά του είδους. Δύο ενδιαφέρουσες φήμες που κυκλοφορούν για τον συγγραφέα είναι ότι α) πίστευε πως περνούσε μέρος του χρόνου του σε ένα άλλο σύμπαν (!!) και β) έχασε το σημειωματάριο στο οποίο κατέγραφε διάφορες ιδέες για το λογοτεχνικό του κόσμο σε ένα εστιατόριο στη Ρόδο!

Η επιστημονική φαντασία που έγραψε ο CS είναι σχετικά μικρή σε όγκο και αποτελείται από μερικές δεκάδες διηγήματα και μια νουβέλα. Παρά την μικρή του έκταση, το έργο του χαίρει μεγάλης εκτίμησης και είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα της ΕΦ. Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τρεις ιστορίες του σύμπαντος του CS στην δυσεύρετη συλλογή Ματαίως ζουν οι Σαρωτές των εκδόσεων Απόπειρα. Επιπλέον, υπάρχει και η ιστορία Ένας Πλανήτης που λεγόταν Σαγιόλ στον δεύτερο τόμο της σειράς ανθολογιών ΕΦ των εκδόσεων Ωρόρα. Oι αναγνώστες του χώρου που επιμένουν να μην ζουν ματαίως, οφείλουν κάποια στιγμή να έρθουν σε επαφή με το έργο του Cordwainer Smith...

Καλοκαίρι 2015

Οι πρώτες μέρες του καλοκαιριού σημαδεύτηκαν από την απώλεια του μεγάλου Christopher Lee. Ο Sir Christopher Lee ήταν σπουδαίος ηθοποιός αλλά και ένας γνήσιος ευγενής (με την παραδοσιακή έννοια του όρου). Από όλα τα εκπληκτικά γεγονότα της ζωής του, αναφέρω μόνο πως υπηρέτησε στις Ειδικές Δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας κατά τη διάρκεια του Β' ΠΠ, ενώ σε προχωρημένη ηλικία γοητεύτηκε από το Heavy Metal, ηχογράφησε δύο δίσκους και συνεργάστηκε με γνωστούς μουσικούς του χώρου. Αθάνατος!

Χθες 14/6 κυκλοφόρησε από την εφημερίδα Καθημερινή ένας καινούργιος τόμος με ιστορίες κόμιξ του Carl Barks. Ο τίτλος του τόμου είναι "Ο Ιπτάμενος Ολλανδός". Θα ακολουθήσουν και άλλοι ακυκλοφόρητοι τόμοι με ιστορίες που σχεδίασε ο δημιουργός από το 1958 και ύστερα. Ο Ιπτάμενος Ολλανδός αποτέλεσε και θέμα της υπέροχης ελαιογραφίας του Barks που παρουσιάζεται στη συνέχεια. Οι ενδιαφερόμενοι μην χάσετε αυτές τις εξαιρετικές κυκλοφορίες.     

Τέλος, πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε και το 16ο τεύχος του περιοδικού Φανταστική Λογοτεχνία με ενδιαφέροντα -όπως πάντα- θέματα. Περισσότερες πληροφορίες για τα σημεία διάθεσης εδώ.

Καλό καλοκαίρι, καλές αναγνώσεις και καλό κουράγιο για  όλα που ίσως έρθουν.

Σταυροφορία στο Διάστημα

Ο αμερικανός Poul Anderson είναι ένας από τους πιο διάσημους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας και fantasy. Στην χώρα μας δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός αφού λίγα από τα έργα του έχουν μεταφραστεί στην γλώσσα μας. Πολλοί ίσως θυμούνται κάποια ωραία διηγήματα του στις θεματικές ανθολογίες των εκδόσεων Ωρόρα. Όσοι ασχολούνται με την ηρωϊκή φαντασία κατά πάσα πιθανότητα έχουν υπόψη δύο θεμελιώδη έργα του: το The Broken Sword και το Three Hearts and Three Lions. Το πρώτο είναι ένα σκοτεινό παραμύθι εμπνευσμένο από την σκανδιναυική μυθολογία ενώ το δεύτερο είναι μια πιο ανάλαφρη περιπέτεια που αντλεί έμπνευση από τα μεσαιωνικά έπη. Και τα δύο έργα έχουν ασκήσει μεγάλη επιρροή σε πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς του χώρου και δικαίως θεωρούνται από τα κλασσικά του είδους.

Όμως εκτός από τα δύο παραπάνω διάσημα βιβλία -τα οποία κάποιος εγχώριος εκδοτικός οίκος θα έπρεπε να σκεφτεί σοβαρά να κυκλοφορήσει και στην γλώσσα μας- το πλούσιο συγγραφικό έργο του Anderson κρύβει και πολλές άλλες εκπλήξεις όπως πρόσφατα διαπίστωσα. Ο λόγος για την νουβέλα του The High Crusade που κυκλοφόρησε το μακρινό 1960.

Το σωτήριο έτος 1345 μΧ, κάπου στην Αγγλία, ο Sir Roger de Tourneville συγκεντρώνει στρατεύματα στο φέουδο του για να εκστρατεύσει στο πλευρό του βασιλιά του εναντίον της Γαλλίας. Και ενώ ιππότες, πεζικάριοι και τοξότες αναμένουν την αναχώρηση τους, ένα τεράστιο διαστημόπλοιο προσγειώνεται στους αγρούς έξω από την μικρο χωριό του Ansby. Πρόκειται για ένα ανιχνευτικό σκάφος της εξωγήϊνης φυλής των Wersgor, οι οποίοι έχουν την κακή συνήθεια να κατακτούν άλλους πλανήτες. Όμως παρά την προηγμένη τεχνολογία των εξωγήϊνων, οι Άγγλοι αντιδρούν άμεσα, τους κερδίζουν και καταλαμβάνουν το σκάφος τους. Και όχι μόνο αυτό: ο Sir Roger αποφασίζει να χρησιμοποιήσει το διαστημόπλοιο για να μεταφέρει τον στρατό του και τους ανθρώπους του φέουδου του στη Γαλλία και στη συνέχεια στους Άγιους Τόπους για μια νέα Σταυροφορία! Και έτσι ξεκινά μια μεγάλη περιπέτεια η οποία θα οδηγήσει μια χούφτα Εγγλέζων του Ύστερου Μεσαίωνα στα βάθη του Διαστήματος, την κατάλυση μιας διαπλανητικής αυτοκρατορίας και την εγκαθίδρυση μια νέας χριστιανικής στη θέση της.

Η βασική ιδέα του βιβλίου είναι ομολογουμένως εξωφρενική και καθώς η πλοκή ξετυλίγεται ένα σωρό απίθανα πράγματα συμβαίνουν: τρεμπουσέτα εκτοξεύουν ατομικές βόμβες χαμηλής ισχύος, αγγλικά μακρά τόξα βάλλουν εναντίον εξωγήϊνου πεζικού εξοπλισμένου με πυροβόλα όπλα, ιππότες επελαύνουν εναντίον τεθωρακισμένων οχημάτων ή κάνουν ρεσάλτο σε διαστημόπλοια φορώντας "διαστημικές" αρματωσιές αντί των παραδοσιακών. Είναι φανερό πως ο Anderson διασκεδάζει με το υλικό του και το βιβλίο του έχει μια χιουμοριστική διάθεση που παραπέμπει στο Three Hearts and Three Lions. Ωστόσο στον πυρήνα του The High Crusade υπάρχει προβληματισμός και αυτός είναι ένας από τους λόγους που ξεχωρίζει ως έργο. Ο συγγραφέας κάνει ένα διακριτικό σχόλιο πάνω στο τι μπορεί να συμβεί όταν ένας τεχνολογικά προηγμένος πολιτισμός έρθει αντιμέτωπος με έναν άλλον που έχει κατώτερα τεχνολογικά μέσα, αλλά διαθέτει ακμαίες ζωτικές δυνάμεις και ικανούς ηγέτες. Ο David Drake στην εισαγωγή του το εκφράζει κάπως διαφορετικά -technology is not intelligence-,  αλλά πιστεύω πως η ουσία είναι η ίδια. Χάρη στην αποφασιστικότητα, την τόλμη, την πονηριά και την πολεμική αρετή τους, οι "πρωτόγονοι" Εγγλέζοι του Sir Roger καταφέρνουν να επικρατήσουν έναντι των εξελιγμένων Wersgor με το αμβλυμένο μαχητικό πνεύμα. Ο ίδιος ο Sir Roger αποτελεί έναν πληθωρικό χαρακτήρα που κερδίζει τον αναγνώστη με τα προτερήματα του αλλά και τα ελαττώματα του.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να αναζητήσουν περισσότερα στο ίδιο το βιβλίο. Οι υπερβολές του μπορεί ξενίσουν μερικούς, όμως το The High Crusade δεν παύει να είναι μια ωραία ιστορία επιστημονικής φαντασίας που διαθέτει δράση, έγκυρες ιστορικές αναφορές, άφθονο χιούμορ και ένα παλιομοδίτικο πνεύμα περιπέτειας που σπανίζει στις μέρες μας.

Moon Rider

Κλείνω την ανάρτηση αυτή υπενθυμίζοντας πως υπάρχουν άπειροι παράλληλοι κόσμοι και η Λογοτεχνία Φαντασίας έχει ονειρευτεί πολλούς από αυτούς. Στον κόσμο του The High Crusade μια μεσαιωνική, χριστιανική αυτοκρατορία γεννιέται και εξαπλώνεται στα αστέρια. Έχοντας αυτό υπόψη, μου αρέσει να σκέφτομαι πως ίσως ο καβαλάρης στον θαυμάσιο πίνακα Moon Rider του Frank Frazetta εφορμά εναντίον των εχθρών κραυγάζοντας Sir George and Merry England! Και ίσως η Αναζήτηση του Ιερού Δισκοπότηρου διεξάγεται σε αφιλόξενους πλανήτες, χιλιάδες έτη φωτός μακρινούς, από ιππότες που εκτός από ξίφος είναι ζωσμένοι και με ακτινοπίστολα. Οι δυνατότητες δεν έχουν τέλος και ο Poul Anderson φαίνεται πως το είχε καταλάβει καλά αυτό. Γι΄αυτό άλλωστε ανήκει και στους μεγάλους του χώρου...

Glory Days

Οι Μέρες της Δόξας έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Παραμένουν η Μουσική και συγκινητικές φωτογραφίες σαν την ακόλουθη για να μας τις θυμίζουν:

Scott, Eric και Lemmy, νεότατοι και χαμογελαστοί κάπου στα μέσα της δεκαετίας του '80. Κοιτάζω την φωτογραφία και το μυαλό μου πάει σε κάποιες παλιές, γνώριμες γραμμές:

Hither came Conan the Cimmerian, black-haired, sullen-eyed, sword in hand, a thief, a reaver, a slayer, with gigantic melancholies and gigantic mirth, to tread the jeweled thrones of the Earth under his sandalled feet.

Όπως ο νεαρός Κιμμέριος, έτσι και οι μαλλιάδες της φωτογραφίας είναι έτοιμοι να σταθούν έξω από τις νόρμες του κόσμου και να τον ποδοπατήσουν. Και έχει ενδιαφέρον το πως το ύφος κάθε συγκροτήματος προσιδιάζει στον ήρωα του Robert Howard: Manowar για το βαρβαρικό, αδάμαστο πνεύμα και Motorhead για την αλητεία και τα μεθοκοπήματα στα καπηλειά της Σαντιζάρ της Αμαρτωλής.

Πρώτο τεύχος του Conan the Barbarian: ο ερχομός του Κιμμέριου δια χειρός Barry W. Smith.

Σήμερα βέβαια ο Conan παραμένει άφθαρτος ενώ από τους τρεις της φωτογραφίας ο ένας έχει αναχωρήσει για την Valhalla ενώ το πέρασμα του Χρόνου έχει αφήσει τα σημάδια του στους άλλους δύο. Εμείς πάντως, σε πείσμα των καιρών, εξακολουθούμε να γουστάρουμε και παραμένουμε αιωνίως deaf forever to the battle's din...

Ο Πέμπτος Άγγελος

Πρέπει να πήγαινα τρίτη γυμνασίου ή πρώτη λυκείου, όταν ψαγμένος συμμάθητης μου πάσαρε πακέτο κασσετών για να ακούσω. Τα συγκροτήματα μου ήταν άγνωστα. Ήμουν ακόμα κολλημένος με τα δημοφιλή γκρούπ (Metallica, Manowar κτλ) και επιφυλακτικός απέναντι σε μπάντες που δεν γνώριζα, οπότε πιο πολύ έκατσα να ακούσω τις κασσέτες από υποχρέωση, χωρίς να έχω μεγάλες προσδοκίες. Μια από αυτές έγραφε πάνω Fifth Angel χωρίς άλλες πληροφορίες. Ούτε τίτλος άλμπουμ, ούτε τίτλοι τραγουδιών.  Έβαλα να την ακούσω και έμεινα έκπληκτος: μελωδικό Heavy Metal με τραγούδια που δεν μπορούσα να πιστέψω πόσο καλά ήταν.  Ύστερα από πολλές ακροάσεις επέστρεψα την κασσέτα και ένα-δύο χρόνια αργότερα πέτυχα το FA σε βινύλιο σε μια βόλτα στο Happening. Τιμή γύρω στις 1300 δρχ. Αγοράστηκε πάραυτα και κοσμεί την δισκοθήκη μου απο τότε...

Το πρώτο, ομώνυμο άλμπουμ της μπάντας από το Seattle -για το οποίο γίνεται λόγος παραπάνω- κυκλοφόρησε το 1986 και αποτελεί μνημείο του αμερικάνικου Heavy Metal. Με τον διάσημο ντράμερ Ken Mary και τον κορυφαίο κιθαρίστα James Byrd στις τάξεις τους, οι FA προσφέρουν στον απαιτητικό ακροατή υπέροχες συνθέσεις όπως τα Shout it out, Call out the warning, Fifth Angel και το λατρεμένο Cry out the fools. Μελωδία, δυναμισμός και η εξαιρετική κιθάρα του Byrd είναι τα βασικά στοιχεία του δίσκου, ο οποίος χαρακτηρίζεται από υψηλή ποιότητα και μια διακριτική επική διάθεση. Δυστυχώς μετά την κυκλοφορία του Fifth Angel o Byrd έφυγε από την μπάντα. Το Time will tell που κυκλοφόρησε το 1989 ήταν ένας πολύ καλός δίσκος αλλά όχι στα επίπεδα του πρώτου LP. Ο Πέμπτος Άγγελος είχε αφήσει στην άκρη το σπαθί του και είχε τραβήξει σε ελαφρώς πιο εμπορικά (αλλά πάντα ποιοτικά) μονοπάτια.

Το Fifth Angel αποτελεί δίσκο-ορόσημο της προσωπικής μου μυθολογίας. Εκτός από την μουσική του αξία, αποτελεί και σύνδεσμο με ωραίες εποχές που έχουν οριστικά παρέλθει: μαθητικά χρόνια, ανταλλαγή κασσετών, δισκάδικα στο κέντρο της Αθήνας, χαρά της ανακάλυψης, βινύλια, φοιτητικά χρόνια, πόρωση και ανεμελιά. Όταν νομίζαμε πως ολόκληρος ο Κόσμος βρίσκεται στα πόδια μας...

Αφορμή για την ανάρτηση: πρόσφατη ακρόαση ολόκληρου του δίσκου ύστερα από πάρα πολύ καιρό. Heavy Metal to the bitter end...

Ο ψαγμένος συμμαθητής: εγκατέλειψε  νωρίς το Metal με την επέλαση του grunge. Τον συναντώ τυχαία κατά διαστήματα και μου λέει για τους Dokken και τους Leatherwolf (μπάντες που επίσης μου έμαθε). 

Enter 2015

Το 2015 είναι γεγονός. Ο Χρόνος κυλά αδυσώπητα και δεν περιμένει κανέναν. Μπορούμε μόνο να κάνουμε υποφερτό το πέρασμα του με καλή -κατά προτίμηση χυμώδη- παρέα, μπύρες και αναζητήσεις στο πνευματικό και καλλιτεχνικό πεδίο.

Με την έναρξη της νέας χρονιάς έδωσε το παρών και το περιοδικό Φανταστική Λογοτεχνία με το 15ο τεύχος του, το οποίο προτείνω ανεπιφύλακτα (και απ' ό,τι βλέπω διαβάζει και ωραίος κόσμος). Οι ενδιαφερόμενοι ας το αναζητήσουν στα γνωστά μέρη. 

Καλή χρονιά λοιπόν και θα επανέλθουμε σύντομα με Ξεχασμένους Ήρωες...