Δεκέμβριος 2019

Στο τρίτο μου ταξίδι στη Βρέμη αναζήτησα για μια ακόμη φορά τους δύο μπρούτζινους ιππότες που στέκονται αγέρωχοι καβάλα στα άλογα τους έξω από το όμορφο δημαρχείο της πόλης. Αδιάφοροι για το πλήθος των περαστικών και την κίνηση  στη χριστουγεννιάτικη αγορά, συνέχιζαν να κοιτούν μπροστά, προσηλωμένοι σε υπερβατικές αναζητήσεις.

Παραδίπλα, θαύμασα ξανά το εντυπωσιακό άγαλμα του Ρολάνδου, που στέκει φρουρός της πόλης με ξίφος και ασπίδα, σκεπτόμενος πως είναι παράδοξο ο κορυφαίος ιππότης του Καρλομάγνου να θεωρείται προστάτης μιας πόλης εμπόρων.

Κατά τη σύντομη επίσκεψη μου στο Αμβούργο στάθηκα με δέος μπροστά στο μαυρισμένο καμπαναριό του-ρημαγμένου από τους φονικούς βομβαρδισμούς των Συμμάχων-ναού του Αγίου Νικολάου.

Εκτός όμως από τις ματιές στην Ευρώπη του παρελθόντος και της παράδοσης (και η Γερμανία βρίσκεται αναμφίβολα στην καρδιά της), το παρόν προκάλεσε και πάλι προβληματισμούς: μεγάλος αριθμός αλλόφυλων, καταναλωτισμός, οργάνωση του κράτους και αναπόφευκτες συγκρίσεις με την χώρα μας, κατάσταση των πανεπιστημίων και παραγωγή εφαρμοσμένης έρευνας, υποδομές και βιοτικό επίπεδο.

Τέλος, αφήνοντας στην άκρη τις όποιες κοινωνικοπολιτικές παρατηρήσεις, επιβεβαιώθηκαν δύο βασικές διαπιστώσεις στις οποίες έχω καταλήξει εδώ και αρκετό καιρό:
α) Ακόμα και όταν επιστρέφεις στο ίδιο μέρος δεν μπορείς να γυρίσεις πραγματικά πίσω. Ο τόπος είναι βασικά ο ίδιος αλλά τα πρόσωπα έχουν αλλάξει, εσύ ο ίδιος έχεις αλλάξει, και οι περασμένες στιγμές και ατμόσφαιρες είναι αδύνατο να ανασυντεθούν και βιωθούν ξανά.
β) Τα ταξίδια είναι απολύτως απαραίτητα (συνδυαζόμενα βεβαίως με την απαραίτητη ευφυΐα) για να καταφέρει κάποιος να δει πέρα από τη μύτη του. Κοσμοπολιτισμός; Μάλλον χρειάζεται σε ένα μικρό ποσοστό και είναι οπωσδήποτε προτιμότερος από τον κοντόφθαλμο επαρχιωτισμό.

Με αυτές τις σκέψεις, το ιστολόγιο σας εύχεται καλές γιορτές. Προτεινόμενο συνοδευτικό ανάγνωσμα για την εποχή οι "Κλασικές ιστορίες φαντασμάτων" των εκδόσεων Αίολος. Τα συνοδευτικά ακούσματα αυστηρώς ευρωπαϊκά: οι απόκρυφοι ήχοι των Ιταλών Gothic Stone, η δυνατή επιστροφή των βετεράνων Angel Witch και το The Course of Empire των σταθερά αξιόλογων (αλλά και ελαφρώς άνευρων) Atlantean Kodex.


Τα ταξίδια στη Γερμανία: ως ΥΔ στο πλαίσιο ακαδημαϊκών επισκέψεων. 

Midnight horrors

Όπως θα θυμούνται κάποιοι από τους αναγνώστες μας, στην ανθολογία Ιστορίες με Τέρατα των εκδόσεων Ωρόρα περιέχεται ένα διήγημα με τον αποτρόπαιο τίτλο Η Ζωντανή Μύξα (μπλιάχ!). Πρόκειται για την ιστορία Slime, του αμερικανού συγγραφέα τρόμου και φαντασίας Joseph Payne Brennan (1918-1990), η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Weird Tales τον Μάρτιο του 1953, με το-φιλοτεχνημένο από τον τεράστιο Virgil Finlay-εξώφυλλο του τεύχους να είναι αφιερωμένο σε αυτή.

Εκτός από την ενοχλητική και απεχθή Μύξα, ο JPB έχει κάνει-στον βαθμό που γνωρίζω-μόνο άλλη μια εμφάνιση στην ελληνική βιβλιογραφία: πρόκειται για μια ανθολογία των εκδόσεων Terra Nova που περιέχει μια σπονδυλωτή ιστορία ηρωϊκής φαντασίας, στην οποία συνεισέφεραν πολλοί γνωστοί συγγραφείς με αφετηρία ένα κείμενο του Robert Howard. Και κάπου εκεί τελειώνει η σχέση του συγγραφέα με την ελληνική εκδοτική πραγματικότητα. Ο Brennan είναι άγνωστος στο ελληνικό κοινό του χώρου και μάλλον αυτή θα παραμείνει η μοίρα του, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ποιοι και ποιες αποτελούν αυτό το κοινό (αλλά αυτή είναι μια άλλη, ξεχωριστή ιστορία τρόμου και φρίκης που ίσως την διηγηθούμε σε κάποια μελλοντική ανάρτηση). Εμείς ωστόσο θυμόμαστε τους θρύλους των pulps και δεν παύουμε να αναζητούμε και να εξερευνούμε το έργο τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρόσφατη επανέκδοση δύο παλιών συλλογών διηγημάτων του JPB αποτέλεσε την αφορμή για την παρούσα ανάρτηση. Πρόκειται για δύο λεπτά βιβλιαράκια με τους τίτλους The shapes of midnight και Nine horrors and a dream, τα οποία κυκλοφόρησαν μέσα στο καλοκαίρι που διανύουμε από τις εκδόσεις Dover.

Nine horrors and a dream, 1η έκδοση, Arkham House, 1958

Οι δύο ανθολογίες περιέχουν ανησυχητικές και μακάβριες ιστορίες, γραμμένες στην παράδοση των παλιών pulp περιοδικών και ιδανικές για αναγνώσεις μετά τα μεσάνυχτα: άνθρωποι περιπλανιούνται στο δάσος και νιώθουν μια ακατανίκητη παρόρμηση να πέσουν στα τέσσερα, να κυνηγήσουν και να τραφούν, πτώματα ζωντανεύουν από την ραδιενέργεια και κομματιάζουν όποιον βρεθεί στο πέρασμα τους, βαμπιρικοί τρόμοι περιμένουν αλυσοδεμένοι σε υπόγεια μπουντρούμια, νεκρά πράγματα βγαίνουν από την θάλασσα και μπαίνουν στα ασανσέρ, φασματικά δάκτυλα ξεπροβάλλουν μέσα από μπαούλα... Κάποια από τα διηγήματα εξερευνούν τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης χωρίς να τα χαρακτηρίζει το υπερφυσικό στοιχείο, ενώ υπάρχουν και μια-δύο νοσταλγικές φαντασίες. Μεταξύ άλλων, ξεχωρίζουν το Levitation που περιγράφει μια αλλόκοτη περίπτωση υπνωτισμού, το Canavan's back yard με την μυστηριώδη πίσω αυλή ενός σπιτιού η οποία φαίνεται να αψηφά τους φυσικούς νόμους και το αξέχαστο Slime με την αρχέγονη γλίτσα από τα βάθη του ωκεανού και την ακόρεστη πείνα της. Το Slime υπήρξε η πιο επιτυχημένη ιστορία του συγγραφέα και θεωρείται πως αποτέλεσε έμπνευση για την διάσημη ταινία τρόμου The blob (δείτε το remake του 1988).

Σε γενικές γραμμές, οι δύο συλλογές αποτελούν μια καλή πρώτη γνωριμία με το έργο του JPB και αξίζει να αποκτηθούν και να διαβαστούν. Αναπόφευκτα, μέρος του υλικού που περιέχουν δείχνει την ηλικία του αλλά κάποιες πολύ καλές ιστορίες αποζημιώνουν τον αναγνώστη και αναδεικνύουν το σύνολο. Επιπλέον, παρουσιάζουν και ιστορικό ενδιαφέρον καθώς σε ορισμένα από τα διηγήματα διακρίνεται η μετάβαση από τα pulps στον πιο μοντέρνο τρόμο της δεκαετίας του '70.

Joseph Payne Brennan

Εκτός από συγγραφέας, o Brennan υπήρξε αξιόλογος και παραγωγικός ποιητής, ενώ εξέδιδε για πολλά χρόνια δύο μικρά περιοδικά: το ένα αφορούσε την ποίηση ενώ το άλλο την λογοτεχνία τρόμου και φαντασίας, συνεχίζοντας την παράδοση του Weird Tales, το οποίο σταμάτησε να κυκλοφορεί το 1954. Σημαντικό θεωρώ και το γεγονός πως πολέμησε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως πολλοί άλλοι της γενιάς του. Απετέλεσε και αυτός έναν έντιμο και αφανή εργάτη του Φανταστικού που σήμερα έχει ξεχαστεί όπως και οι Carl Jacobi, Henry S. Whitehead, Manly Wade Wellman, Hugh B. Cave και τόσοι άλλοι.

Κλείνω ευχόμενος να έχουμε σύντομα την ευκαιρία να δούμε την επανέκδοση και άλλων εξαντλημένων συλλογών του JPB και κάποια στιγμή στο μέλλον ένα-έστω μικρό-εγχώριο εγχείρημα που θα παρουσιάζει το έργο άγνωστων pulp συγγραφέων τρόμου και φαντασίας. Έως τότε, συνεχίζουμε να αναζητούμε νυχτερινές ανατριχίλες και μεσονύκτιους τρόμους.    

Καλοκαίρι 2019

Οι εποχές συνεχίζουν να διαδέχονται ανελέητα η μια την άλλη και το θέρος είναι για μια ακόμη φορά εδώ. Από την πλευρά μας, απευθύνουμε χαιρετισμό στην ωραιότερη εποχή του χρόνου, συνοδεύοντας τον με ένα σχόλιο και κάποιες προτάσεις:

1) Στις 14/6 οι Βασιλείς του Metal έδωσαν ένα σπουδαίο live στην Πλατεία Νερού. Οι Manowar παραμένουν κορυφή, παίζοντας πάντοτε με τους δικούς τους όρους και κανόνες, πέρα από αναλύσεις και προσωπικές κρίσεις, σταθερά ταγμένοι στον πόλεμο που κήρυξαν ενάντια στον Κόσμο. Εμείς συνεχίζουμε να στεκόμαστε στο πλευρό τους, σε πείσμα των απανταχού συμπλεγματικών και ανύπαρκτων.

2) Στον βαθμό που παρακολουθώ τις κυκλοφορίες βιβλίων που μας ενδιαφέρουν, η πιο σημαντική έκδοση των τελευταίων μηνών είναι το Ανάστροφα του γάλλου συγγραφέα J. K. Huysmans. Το βιβλίο είχε μεταφραστεί και παλιότερα στην γλώσσα μας αλλά ήταν εξαντλημένο. Πρόσφατα κυκλοφόρησε σε νέα, προσεγμένη μετάφραση  από τις εκδόσεις Στερέωμα και η άμεση αγορά του απετέλεσε μονόδρομο. Στις σελίδες του, ο Jean des Esseintes αηδιασμένος από την αγοραία κοινωνία της εποχής του, κηρύσσει τον πόλεμο (όπως και οι Manowar έναν αιώνα αργότερα) στον κόσμο των εμπόρων και των χρησιμοθήρων και απομονώνεται σε ένα εξοχικό σπίτι δημιουργώντας υψηλές και αλλόκοτες αισθητικές εμπειρίες. Ο ονειροπόλος ήρωας του Huysmans θέτει αξεπέραστα πρότυπα ελιτισμού και το πνεύμα του, "βυθισμένο ηδονικά στη στοχαστική παρακμή", αποτελεί καταφύγιο για όσους ασφυκτιούν μέσα στη σαχλαμάρα του σύγχρονου κόσμου.

3) Ο Russ Tippins είναι παλιός μας γνώριμος λόγω της συμμετοχής του στους βετεράνους του NWOBHM Satan. Οι Tanith είναι η μπάντα που ο Tippins έφτιαξε με την μπασίστρια/τραγουδίστρια Cindy Maynard και παίζουν παλιομοδίτικο heavy rock με επιρροές από συγκροτήματα όπως οι Blue Oyster Cult και οι Wishbone Ash. Το cd τους In another time κυκλοφόρησε πρόσφατα και περιέχει κάποια πολύ ωραία τραγούδια, άξια της προσοχής των απαιτητικών ακροατών, όπως τα Citadel και Wing of the owl.  Λαμβάνοντας υπόψη και το όλο στυλ του Tippins που θυμίζει ρομαντικό δανδή, την Cindy που είναι αξιόλογο μωρό και το εξώφυλλο που παραπέμπει σε φανταστικούς κόσμους, το  In another time ως σύνολο έχει οπωσδήποτε θετικό πρόσημο και κάποιες μέτριες στιγμές του εύκολα παραβλέπονται.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι Riot City, μια καινούργια μπάντα από τον Καναδά. Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε από την ελληνική No Remorse το πρώτο τους cd με τίτλο Burn the night, το οποίο περιέχει παραδοσιακό Heavy Metal στο στυλ των Judas Priest, με χαρακτηριστικές τσιρίδες, καλές-και όχι απλώς διεκπεραιωτικές-σόλο κιθάρες και πολύ δυνατά κομμάτια όπως τα The hunter και Warrior of time. Οι Καναδοί μας δημιούργησαν υψηλές προσδοκίες με την πρώτη τους κυκλοφορία και ευχόμαστε να συνεχίσουν στο ίδιο επίπεδο.

Τέλος, πριν κάποιες μέρες κυκλοφόρησε και το New Organon των The Lord Weird Slough Feg. Ο δίσκος κινείται στο γνώριμο προσωπικό ύφος της μπάντας και αποτελεί μια έντιμη κυκλοφορία με κάποιες πολύ καλές στιγμές και θεματολογία που καταπιάνεται με φιλοσοφικά θέματα και θεωρίες.

Καλό καλοκαίρι λοιπόν και ίσως να επανέλθουμε σύντομα με σιδερένιες ονειρώξεις...

Παιχνίδια

Όπως ενδεχομένως γνωρίζουν οι αναγνώστες μας, πρόσφατα έλαβε χώρα στο Γκάζι η έκθεση παλιών παιχνιδιών Vintage Toys 2019. Την επισκέφτηκα φέτος για πρώτη φορά, παρέα με δύο μερακλήδες του χώρου, και με μεγάλη χαρά ξαναείδα παιχνίδια και περιοδικά με τα οποία έχω συνδέσει την παιδική μου ηλικία: Playmobil, φιγούρες Masters of the Universe, στρατιωτάκια, αυτοκινητάκια, Κάστρα και Πολιορκητές, παλιά κόμιξ και πολλά άλλα.

Ως πιτσιρικάς είχα πλήθος αγαπημένων παιχνιδιών, τα οποία-όπως συνηθίζεται-κάποια στιγμή μετά την ενηλικίωση τοποθετήθηκαν από τους γονείς σε κούτες ή σακούλες και πήραν τον δρόμο για το πατάρι ή ενδεχομένως και τον σκουπιδοτενεκέ (με εξαίρεση τα 1/72 στρατιωτάκια μου που τα έχω κρατήσει όλα). Η πρόσφατη επίσκεψη στην έκθεση με έκανε να αναρωτηθώ πόσα από αυτά έχουν διασωθεί, σε τι κατάσταση βρίσκονται και-το κυριότερο-τι συναισθήματα μπορούν να ξυπνήσουν στον σημερινό ενήλικα εαυτό μου. Έτσι, χωρίς μεγάλες προσδοκίες, επέδραμα στο πατρικό μου και κατόπιν ανακρίσεως των γονιών μου και σύντομου ψαξίματος, διαπίστωσα πως στο πατάρι βρισκόταν όντως μια σακούλα με παιχνίδια της παιδικής μου ηλικίας.  

Η σακούλα ανοίχτηκε και μέσα από ένα πέπλο σκόνης, αναδύθηκαν-πρώτοι και καλύτεροι-οι Κυρίαρχοι του Σύμπαντος (Masters of the Universe), οι οποίοι κυκλοφορούσαν στην χώρα μας από την αμερικάνικη εταιρεία Mattel. Δυστυχώς, από τον υπέρτατο ήρωα του Σύμπαντος, τον θρυλικό He-Man, όπως και από τον αγαπημένο ρομποτικό ιππότη Roboto, δεν έχουν παραμείνει παρά κάποια αξεσουάρ για να θυμίζουν τις παλιές δόξες...

Αντιθέτως, φαίνεται πως οι ηγέτες των κακών κατάφεραν και την έβγαλαν καθαρή (Evil never dies) αφού εντοπίστηκαν δύο φιγούρες του αρχικακού Skeletor, αλλά και ο διαβολικός Hordak, ο αρχηγός της τρομερής Ορδής, ο οποίος εμφανίζεται στην κάτωθι φωτογραφία παρέα με τον δικέφαλο Two Bad με τις πανίσχυρες γροθιές:

Σε πολύ καλή κατάσταση ήταν και ο King Hiss, ο αρχηγός της ομάδας των Φιδανθρώπων, ο οποίος είχε την ιδιότητα να απεκδύεται την ανθρώπινη μορφή του και να μετατρέπεται από την μέση και πάνω σε μια μάζα από απειλητικά ερπετά (θυμίζοντας τους ερπετανθρώπους της Λεμούρια με τους οποίους ήρθε αντιμέτωπος ο βασιλιάς Kull στο διήγημα The Shadow Kingdom του Robert Howard).

Μετά τους Κυρίαρχους ανασύρθηκαν και έλαβαν θέση μάχης πολλά πλαστικά στρατιωτάκια τα οποία κυκλοφορούσαν παλιά στα καταστήματα παιχνιδιών. Μια σύντομη έρευνα στο διαδίκτυο αποκάλυψε πως πρόκειται για κυκλοφορίες της ελληνικής εταιρείας SOLPA, η οποία φαίνεται πως κυκλοφορούσε στην χώρα μας "πειρατικές" εκδόσεις της γνωστής στους μοντελιστές εταιρείας Airfix.  Τα συγκεκριμένα, εκτός από μεμονωμένα κουτιά με ορισμένο αριθμό στρατιωτών, μπορούσαν να αγοραστούν σε σετ με αντίπαλες μονάδες, οχυρώσεις, οχήματα, λέμβους, σημαίες κτλ. Αρκετά από αυτά που βρήκα πρέπει να προέρχονται από ένα τέτοιο σετ, με αντίπαλους Γερμανούς του Afrika Korps και Βρετανούς της 8ης Στρατιάς. Άξιες προσοχής είναι οι σημαίες με την σβάστικα, οι οποίες πολύ δύσκολα θα κυκλοφορούσαν σήμερα, λόγω του κυρίαρχου "αντιφασιστικού" κλίματος. Δυστυχώς, οι βρετανικές σημαίες έχουν όλες χαθεί, οπότε για τις ανάγκες της φωτογράφησης στήθηκαν καταχρηστικά οι αμερικάνικες.

Αλλά ενδιαφέροντα ευρήματα αποτελούν οι στρατιώτες της ΕΣΣΔ, οι οποίοι εκτός από το συνηθισμένο λαδί χρώμα, είχαν κυκλοφορήσει και σε κάποια περίεργα έντονα χρώματα, αλλά και κάποιοι άντρες της αντιτρομοκρατικής μονάδας SAS με χαρακτηριστικό μαύρο χρώμα.

Τέλος, μια μπλε φιγούρα και μια κόκκινη βολίδα των Βίκινγκς αποτελούν τα μοναχικά απομεινάρια της συλλογής μου των Εξωγήινων Μονομάχων και του κορυφαίου παιχνιδιού Κάστρα και Πολιορκητές, αντιστοίχως.

Εύκολα γίνεται αντιληπτό στους μυημένους πως τα παραπάνω δεν είναι απλά παιχνίδια αλλά αντικείμενα-φορείς μιας μεταφυσικής ενέργειας, την οποία έχουν συσσωρεύσει κατά την διάρκεια ατέλειωτων ωρών παιχνιδιού. Δεν είναι υπερβολή να γράψω πως κάπου μέσα στο άψυχο πλαστικό τους κρύβεται το μυστικό που ξεκλειδώνει τις πύλες που οδηγούν στην χαμένη παιδική ηλικία. Δυστυχώς, δεν κατάφερα να αποσπάσω αυτό το μυστικό, και πέρα από κάποιες ευχάριστες αναμνήσεις που μου ξύπνησαν, διαπιστώνω πως οι δίοδοι παραμένουν ερμητικά κλειστές. Εκτός βέβαια, αν κάποιος αποφασίσει να έρθει σε ολική ρήξη με την ενήλικη Πραγματικότητα και βυθιστεί σε αυστηρώς ιδιωτικούς κόσμους. Αλλά πόσοι τολμούν να πληρώσουν το τίμημα για μια τέτοια μετάβαση;

Τα παιχνίδια θα πάρουν ξανά τον δρόμο τους για το πατάρι μου και εγώ τον δρόμο της καθημερινής φθοράς, απλός νοσταλγός και για πάντα αποκλεισμένος από το παιδί που κάποτε υπήρξα...  

Gene Wolfe 1931-2019

Η χθεσινή πυρκαγιά που κατέστρεψε μέρος του ιστορικού γοτθικού ναού της Παναγίας των Παρισίων επισκίασε μια άλλη στενάχωρη είδηση: τον θάνατο του σημαντικότατου αμερικανού συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Gene Wolfe. Για το διαμέτρημα και το έργο του εκλιπόντος μπορείτε να διαβάσετε αλλού. Για την παρούσα ανάρτηση-και ως μηχανικός ο ίδιος-κρατάω την δήλωση του πως οι δύο μεγάλες επιρροές του ήταν ο G. K. Chesteron και το Marks’ [Standard] Handbook for [Mechanical] Engineers. 

Εμείς που περιπλανηθήκαμε στην Urth του μακρινού μέλλοντος συντροφιά με τον Severian και πιστέψαμε στην έλευση του Νέου Ήλιου, δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε την λύπη μας για την απώλεια ενός μεγάλου ταξιδευτή. Farewell!

Enter 2019

Το ιστολόγιο εύχεται καλή και δημιουργική χρονιά σε όλους τους εκλεκτούς αναγνώστες του. Μακάρι πάντοτε να σας εμπνέει το πνεύμα της αναζήτησης και της περιπέτειας, μέγας εκφραστής του οποίου υπήρξε ο θρυλικός Κιμμέριος. Όπως και πέρυσι, έτσι και φέτος η χρονιά ξεκινάει με έναν πίνακα του Stephen Fabian, και η προτροπή δεν αλλάζει: forever fighting the world!