Όπως μάλλον θα γνωρίζουν οι αναγνώστες μας, στην πρόσφατη απώλεια του τιτάνα Neil Peart των Rush, ήρθε να προστεθεί η απώλεια του γνωστού συγγραφέα και μεταφραστή Γιώργου Μπαλάνου. Για τον NP γράφτηκαν πάρα πολλά και δεν νομίζω πως έχει νόημα να προσθέσω εγώ κάτι. Για τον ΓΜ όμως, πέρα από τα λίγο-πολύ τυπικά που γράφονται σε αυτές τις περιπτώσεις είμαι σε θέση να καταθέσω ορισμένες πιο προσωπικές εμπειρίες, καθώς παλιότερα είχαμε μια μικρή επικοινωνία και τον είχα γνωρίσει από κοντά.
Η πρώτη μου επαφή με τον ΓΜ πραγματοποιήθηκε μέσω των ανθολογιών των εκδόσεων Ωρόρα τις οποίες μετάφραζε, μάλλον μέσω του #8 Ιστορίες Ηρωικής Φαντασίας. Εκτός από τις εξαιρετικές ιστορίες, με είχε εντυπωσιάσει και ο πρόλογος του μεταφραστή: "Η υποκρισία των καιρών μας ανθρωπάκο...". Ακολούθησαν και τα υπόλοιπα βιβλία της σειράς, με κορυφαία διηγήματα και αλησμόνητα κείμενα του ΓΜ, όπως ο συνταρακτικός-και πλέον θρυλικός-πρόλογος του Ιστορίες της Μυθολογίας Κθούλου ή ο περίφημος επίλογος στον Σκοτεινό Κόσμο του Henry Kuttner. Σύντομα ανακάλυψα πως ο ΓΜ, εκτός από μεταφραστής, ήταν και συγγραφέας, ερευνητής του Αγνώστου και-κυρίως-αναζητητής. Παρά το γεγονός πως ξεκίνησα να διαβάζω τις Ωρόρες λίγο καιρό αφότου ο Μπαλάνος σταμάτησε τη συνεργασία του με τις εκδόσεις, συνέχισα να κυνηγώ και να εντοπίζω άρθρα και κείμενα του. Κάποια στιγμή πέτυχα στο βραχύβιο περιοδικό/fanzine Terra Incognita μια διαφημιστική καταχώρηση για το βιβλίο του ΓΜ Η Σκιά του Κθούλου: δινόταν τα στοιχεία μιας ταχυδρομικής θυρίδας χωρίς να αναφέρεται η τιμή του βιβλίου. Μέσα στον ενθουσιασμό μου, του έστειλα ένα γράμμα στο οποίο εκδήλωνα την λατρεία μου προς το πρόσωπο του και τον ρωτούσα πόσο κάνει το βιβλίο ώστε, αν είναι σχετικά φτηνό, να το παραγγείλω (υπόψη πως επρόκειτο για αυτοέκδοση και όχι την έκδοση που κυκλοφόρησε αργότερα στα βιβλιοπωλεία). Ο ΓΜ μου απάντησε στέλνοντας μου το βιβλίο και γράφοντας στην επιστολή που το συνόδευε να το διαβάσω και μόνο αν μου αρέσει και θέλω να του στείλω τα λεφτά. Τελικά κανονίσαμε (μέσω τηλεφωνικού ραντεβού αν δεν με απατά η μνήμη μου) και τον επισκεφτήκαμε στο γραφείο του στο Παγκράτι, μαζί με τον-γνήσια επικό και εδώ και χρόνια μακαρίτη-φίλο μου τον Α. Εκεί είχαμε μια εγκάρδια συζήτηση, κατά την διάρκεια της οποίας μας μίλησε για την ζωή του και μας αφηγήθηκε διάφορες ενδιαφέρουσες εμπειρίες του, ενώ-μεταξύ άλλων-μας αποκάλυψε πως αυτός είχε γράψει-με το ψευδώνυμο Τομ Ραϊμερ-το πολύ καλό διήγημα Τα Πράσινα Νερά στις Ιστορίες από Εφιαλτικούς Κόσμους. Ερωτηθείς αν ακούει Heavy Metal (σε ένα γράμμα του είχα στείλει κάτι στίχους των Skyclad) μας απάντησε πως προτιμά την country/western μουσική. Πάνω απ' όλα, διαπιστώσαμε πως ο ΓΜ ήταν ένας ωραίος τύπος και ευφυής άνθρωπος, με έξυπνο χιούμορ και χωρίς ίχνος σοβαροφάνειας. Ο Α συνέχισε να τον επισκέπτεται, εγώ δεν ξαναπέρασα από το γραφείο του αλλά συνέχισα να διαβάζω τα βιβλία του και να παρακολουθώ την αρθρογραφία του: Νύχτες της Εκάτης, Κάτι που Έρπει σαν Σκιά, Το Αίνιγμα της Πεντέλης, οι τέσσερις συνεργασίες του με τις εκδόσεις Πατάκη, κείμενα στο περιοδικό Strange, "περίεργα" καπάκια υπονόμων και νυχτερινές περιπλανήσεις στο Παγκράτι, και πολλά άλλα. Αν θυμάμαι καλά, και τις δύο φορές που παρήγγειλα βιβλία από τις εκδόσεις του (Locus-7), μου έκανε και ένα ακόμα βιβλίο δώρο.
Σημειώνω πως τα παραπάνω αναφέρονται-χονδρικά και με επιφύλαξη-στην περίοδο 1993-2010, χωρίς όμως να μπορώ να τα τοποθετήσω σε ακριβή χρονολογική σειρά. Τα τελευταία χρόνια δεν τον παρακολουθούσα, παρά μόνο μέσω fb και κάποιων επισκέψεων στην ιστοσελίδα των εκδόσεων του, χωρίς βέβαια να έχει εκλείψει η εκτίμηση μου προς το πρόσωπο του. Και έτσι φτάσαμε στο σήμερα όπου ο ΓΜ πλέον αναχώρησε για Άλλους Κόσμους. Το έργο του είναι πολύ μεγάλο, το αποτύπωμα του στους χώρους της Έρευνας του Αγνώστου και της Λογοτεχνίας του Φανταστικού πραγματικά τεράστιο και δεν νομίζω πως το κενό που αφήνει πίσω του μπορεί να καλυφθεί.
Κλείνω με τη στενάχωρη διαπίστωση πως η απώλεια πραγματικά ενδιαφερόντων ανθρώπων όπως ο Γιώργος Μπαλάνος (ή ο Neil Peart), των οποίων η Έμπνευση μας συντρόφεψε και μας αποκάλυψε δρόμους προσωπικής αναζήτησης, μας αφήνει μόνους σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα πιο άχρωμος και ανιαρός. Όμως οι προσβάσεις προς την Xanadu και τα Μονοπάτια των Άστρων παραμένουν ανοιχτές και υπάρχει πάντοτε παρηγοριά για όσους επιμένουν να τις αναζητούν.
Έως την επόμενη φορά λοιπόν! Και ελπίζω αφορμή να μην είναι κάποια ακόμη απώλεια.
Η πρώτη μου επαφή με τον ΓΜ πραγματοποιήθηκε μέσω των ανθολογιών των εκδόσεων Ωρόρα τις οποίες μετάφραζε, μάλλον μέσω του #8 Ιστορίες Ηρωικής Φαντασίας. Εκτός από τις εξαιρετικές ιστορίες, με είχε εντυπωσιάσει και ο πρόλογος του μεταφραστή: "Η υποκρισία των καιρών μας ανθρωπάκο...". Ακολούθησαν και τα υπόλοιπα βιβλία της σειράς, με κορυφαία διηγήματα και αλησμόνητα κείμενα του ΓΜ, όπως ο συνταρακτικός-και πλέον θρυλικός-πρόλογος του Ιστορίες της Μυθολογίας Κθούλου ή ο περίφημος επίλογος στον Σκοτεινό Κόσμο του Henry Kuttner. Σύντομα ανακάλυψα πως ο ΓΜ, εκτός από μεταφραστής, ήταν και συγγραφέας, ερευνητής του Αγνώστου και-κυρίως-αναζητητής. Παρά το γεγονός πως ξεκίνησα να διαβάζω τις Ωρόρες λίγο καιρό αφότου ο Μπαλάνος σταμάτησε τη συνεργασία του με τις εκδόσεις, συνέχισα να κυνηγώ και να εντοπίζω άρθρα και κείμενα του. Κάποια στιγμή πέτυχα στο βραχύβιο περιοδικό/fanzine Terra Incognita μια διαφημιστική καταχώρηση για το βιβλίο του ΓΜ Η Σκιά του Κθούλου: δινόταν τα στοιχεία μιας ταχυδρομικής θυρίδας χωρίς να αναφέρεται η τιμή του βιβλίου. Μέσα στον ενθουσιασμό μου, του έστειλα ένα γράμμα στο οποίο εκδήλωνα την λατρεία μου προς το πρόσωπο του και τον ρωτούσα πόσο κάνει το βιβλίο ώστε, αν είναι σχετικά φτηνό, να το παραγγείλω (υπόψη πως επρόκειτο για αυτοέκδοση και όχι την έκδοση που κυκλοφόρησε αργότερα στα βιβλιοπωλεία). Ο ΓΜ μου απάντησε στέλνοντας μου το βιβλίο και γράφοντας στην επιστολή που το συνόδευε να το διαβάσω και μόνο αν μου αρέσει και θέλω να του στείλω τα λεφτά. Τελικά κανονίσαμε (μέσω τηλεφωνικού ραντεβού αν δεν με απατά η μνήμη μου) και τον επισκεφτήκαμε στο γραφείο του στο Παγκράτι, μαζί με τον-γνήσια επικό και εδώ και χρόνια μακαρίτη-φίλο μου τον Α. Εκεί είχαμε μια εγκάρδια συζήτηση, κατά την διάρκεια της οποίας μας μίλησε για την ζωή του και μας αφηγήθηκε διάφορες ενδιαφέρουσες εμπειρίες του, ενώ-μεταξύ άλλων-μας αποκάλυψε πως αυτός είχε γράψει-με το ψευδώνυμο Τομ Ραϊμερ-το πολύ καλό διήγημα Τα Πράσινα Νερά στις Ιστορίες από Εφιαλτικούς Κόσμους. Ερωτηθείς αν ακούει Heavy Metal (σε ένα γράμμα του είχα στείλει κάτι στίχους των Skyclad) μας απάντησε πως προτιμά την country/western μουσική. Πάνω απ' όλα, διαπιστώσαμε πως ο ΓΜ ήταν ένας ωραίος τύπος και ευφυής άνθρωπος, με έξυπνο χιούμορ και χωρίς ίχνος σοβαροφάνειας. Ο Α συνέχισε να τον επισκέπτεται, εγώ δεν ξαναπέρασα από το γραφείο του αλλά συνέχισα να διαβάζω τα βιβλία του και να παρακολουθώ την αρθρογραφία του: Νύχτες της Εκάτης, Κάτι που Έρπει σαν Σκιά, Το Αίνιγμα της Πεντέλης, οι τέσσερις συνεργασίες του με τις εκδόσεις Πατάκη, κείμενα στο περιοδικό Strange, "περίεργα" καπάκια υπονόμων και νυχτερινές περιπλανήσεις στο Παγκράτι, και πολλά άλλα. Αν θυμάμαι καλά, και τις δύο φορές που παρήγγειλα βιβλία από τις εκδόσεις του (Locus-7), μου έκανε και ένα ακόμα βιβλίο δώρο.
Σημειώνω πως τα παραπάνω αναφέρονται-χονδρικά και με επιφύλαξη-στην περίοδο 1993-2010, χωρίς όμως να μπορώ να τα τοποθετήσω σε ακριβή χρονολογική σειρά. Τα τελευταία χρόνια δεν τον παρακολουθούσα, παρά μόνο μέσω fb και κάποιων επισκέψεων στην ιστοσελίδα των εκδόσεων του, χωρίς βέβαια να έχει εκλείψει η εκτίμηση μου προς το πρόσωπο του. Και έτσι φτάσαμε στο σήμερα όπου ο ΓΜ πλέον αναχώρησε για Άλλους Κόσμους. Το έργο του είναι πολύ μεγάλο, το αποτύπωμα του στους χώρους της Έρευνας του Αγνώστου και της Λογοτεχνίας του Φανταστικού πραγματικά τεράστιο και δεν νομίζω πως το κενό που αφήνει πίσω του μπορεί να καλυφθεί.
Κλείνω με τη στενάχωρη διαπίστωση πως η απώλεια πραγματικά ενδιαφερόντων ανθρώπων όπως ο Γιώργος Μπαλάνος (ή ο Neil Peart), των οποίων η Έμπνευση μας συντρόφεψε και μας αποκάλυψε δρόμους προσωπικής αναζήτησης, μας αφήνει μόνους σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα πιο άχρωμος και ανιαρός. Όμως οι προσβάσεις προς την Xanadu και τα Μονοπάτια των Άστρων παραμένουν ανοιχτές και υπάρχει πάντοτε παρηγοριά για όσους επιμένουν να τις αναζητούν.
Έως την επόμενη φορά λοιπόν! Και ελπίζω αφορμή να μην είναι κάποια ακόμη απώλεια.
4 σχόλια:
Δε με στεναχωρεί ο θάνατος του Μπαλάνου. Ο ίδιος μου έλεγε "κλείνεις τα μάτια σου εδώ και τα ανοίγεις κάπου αλλού".
Αυτό που με θλίβει είναι η διαπίστωσή σου στην τελευταία παράγραφο πως "μας αφήνει μόνους σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα πιο άχρωμος και ανιαρός".
Αυτό που με συντρίβει είναι το χρέος και η παρακαταθήκη που μου άφησε πίσω του, να συνεχίσω το κυνήγι, σε πείσμα των καιρών και για το όφελος των επομένων.
Farewell Γιώργο Μπόντη
Αιρεσιάρχης
Αιρεσιάρχη για το ψευδώνυμο Μπόντης μας είχε επίσης μιλήσει σε εκείνη τη συνάντηση στο γραφείο του. Πραγματικά ωραίος τύπος... Κατά τ' άλλα, είμαι βέβαιος πως θα εκπληρώσεις το χρέος σου στο ακέραιο. Hail!
Τον Γιώργο Μπαλάνο τον γνώρισα (μέσω του έργου του, όχι από κοντά) κι εγώ από τις συλλογές της Ωρόρα. Χωρίς να βάζω το χέρι στην φωτιά μάλλον με το ίδιο βιβλίο ("Ιστορίες Ηρωικής Φαντασίας") τον μάθαμε. Πάντως στον ρόλο του επιμελητή - μεταφραστή των συλλογών προτιμούσα τον Θωμά Μαστακούρη. Είχα αγοράσει και δύο βιβλία που έγραψε ο ίδιος (ο Μπαλάνος): "Μονοπάτια Των Άστρων" - "Οι κόσμοι της Φωτιάς". Σε κάθε περίπτωση, άκρως ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. R.I.P.
Baladeur: και ο Μαστακούρης αγαπημένος βέβαια. Ο Μπαλάνος παρουσίαζε και μια τηλεοπτική εκπομπή και κάποια φεγγάρια, βίντεο από την οποία υπάρχουν και στο youtube. Πράγματι άκρως ενδιαφέρουσα προσωπικότητα.
Δημοσίευση σχολίου