Who Fears the Devil?

Πολλοί εκεί έξω θα θυμούνται το βιβλίο Ο Σκοτεινός Κόσμος  του Henry Kuttner που είχε κυκλοφορήσει πριν πολλά χρόνια από τις εκδόσεις Ωρόρα σε μετάφραση Γιώργου Μπαλάνου (διάσημο και για τον επίλογο του με την ενδιαφέρουσα ανάλυση του μεταφραστή). Το βιβλιαράκι αυτό είχε ένα όμορφο εξώφυλλο της γνωστής ζωγράφου φαντασίας Rowena Morrill με έναν νεαρό άντρα που έχει κατασκηνώσει σε μια ερημιά με μόνη συντροφιά την κιθάρα του, ενώ τον παραμονεύουν διάφορα τρομακτικά πλάσματα.

Θυμάμαι πως εκείνη την εποχή, διαβάζοντας την νουβέλα του Kuttner, προσπαθούσα -χωρίς επιτυχία- να τη συνδέσω με το ατμοσφαιρικό εξώφυλλο. Μια σύνδεση που φυσικά δεν υφίσταται καθώς -όπως ανακάλυψα πρόσφατα- το εξώφυλλο έχει να κάνει με έναν διάσημο ήρωα ενός άλλου αμερικανού συγγραφέα. Ο συγγραφέας είναι βέβαια ο θρύλος των pulp περιοδικών Manly Wade Wellman (1903-1986) και ο ήρωας ο John, γνωστός και ως John the Balladeer ή Silver John.

“Where I’ve been is places, and what I’ve seen is things, and there’ve been times I’ve run off from seeing them, off to other places and things. I keep moving, me and this guitar with the silver strings slung behind my shoulder. Sometimes I’ve got food with me, and an extra shirt maybe, but most times just the guitar, and trust to God for what I need else.”

 

Ο John είναι ένας περιπλανώμενος μουσικός που ταξιδεύει από μέρος σε μέρος στην ευρύτερη περιοχή των Απαλάχιων Ορέων (Appalachian Mountains) στην Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ. Η συγκεκριμένη περιοχή του Παλαιού Νότου (Old South) βρίθει από θρύλους και προλήψεις, των οποίων ο ΜWW υπήρξε μελετητής. Σε αυτά τα απομονωμένα μέρη, μακριά από τα φώτα και την θορυβώδη ζωή των πόλεων, παράξενα και επικίνδυνα πλάσματα στοιχειώνουν τα πυκνά δάση, τις βαθιές κοιλάδες και τις απότομες πλαγιές. Οι ντόπιοι λένε ιστορίες για κατάρες, μάγους και λιμνούλες χωρίς πάτο που στα βάθη τους λάμπουν χρώματα από άλλους κόσμους. Από το στόμα τους θα ακούσετε μισόλογα για τον Hoodoo Man  και για αινιγματικά όντα με ονόματα όπως Τhe Flat, Τhe Toller, Τhe Behinder. Μέσα σε αυτό το σκηνικό κινείται ο John, πάντοτε στο πλευρό όσων έχουν ανάγκη. Με μόνα του όπλα την καλή του καρδιά, τις γνώσεις του πάνω στις τοπικές παραδόσεις και την κιθάρα του με τις ασημένιες χορδές, ο John έρχεται αντιμέτωπος με μάγους, φαντάσματα, οντότητες από άλλες διαστάσεις και άλλους υπερφυσικούς εχθρούς. Φυσικά τα βγάζει πάντα πέρα, λέγοντας στην πορεία και ένα ή δύο παλιά φολκ τραγούδια της περιοχής.

Οι περιπέτειες του John ξετυλίγονται σε μια σειρά διηγημάτων που εμφανίστηκαν την δεκαετία του 1950 στο περιοδικό The Magazine of Fantasy and Science Fiction. To 1963 συγκεντρώθηκαν σε μια συλλογή με γενικό τίτλο Who Fears the Devil από τον εκδοτικό οίκο Arkham House με ένα εξώφυλλο του μεγάλου Lee Brown Coye. Ακολούθησαν επανεκδόσεις, επαυξημένες εκδόσεις και κάποιες μεταγενέστερες νουβέλες που γράφτηκαν κυρίως την δεκαετία του 1980. Στα χέρια μου βρίσκεται η έκδοση της Dell με το εξώφυλλο της Rowena και την όμορφη εσωτερική εικονογράφηση του Tim Kirk, η οποία περιέχει τα διηγήματα της συλλογής του 1963. 

Το Who Fears the Devil περιέχει σύντομες ιστορίες ενός πολύ ιδιαίτερου είδους αμερικάνικου fantasy. Σε κάποιον σύγχρονο αναγνώστη μάλλον θα φανούν απλοϊκές και αφελείς, αλλά η αξία τους έγκειται στην μοναδικότητα του θέματος, το οποίο έχει να κάνει με τις παραδόσεις και τους ανθρώπους των Απαλάχιων. Επιπλέον, ο συγγραφέας έχει φροντίσει να προσθέσει κάποιες προχωρημένες πινελιές, όπως αναφορές σε παράλληλες διαστάσεις και σε διαστελλόμενα σύμπαντα, που κάνουν αυτές τις ιστορίες να ξεχωρίζουν από το σωρό και να κερδίσουν τον απαιτητικό αναγνώστη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η καλύτερη ιστορία της ανθολογίας -το Nine yards of other cloth- προτάθηκε για βραβείο Hugo. 

O ίδιος ο John είναι μια αξιομνημόνευτη φιγούρα. Ακέραιος, ανιδιοτελής και ευγενής, κατά κάποιο τρόπο αποτελεί -εν μέρει εξιδανικευμένη- έκφραση της συλλογικής ψυχής των παραδοσιακών κατοίκων των βουνών του παλιού αμερικάνικου Νότου. Πανω απ' όλα ενσαρκώνει το αρχέτυπο του περιπλανώμενου ήρωα και είναι καλό να ξέρουμε πως βρίσκεται κάπου εκεί έξω με την κιθάρα του και την καλή του καρδιά.

O δημιουργός του John γεννήθηκε στην Ανγκόλα -τότε πορτογαλική αποικία- όπου ο πατέρας του υπηρετούσε ως γιατρός. Όταν ο Wellman ήταν μικρός η οικογένεια του μετακόμισε στις ΗΠΑ και το 1951 ο συγγραφέας εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Βόρεια Καρολίνα. Οι ιστορίες του John αποτελούν ένα μόνο μέρος της γόνιμης λογοτεχνικής παραγωγής του  MWW ο οποίος -μεταξύ άλλων- έγραψε επιστημονική φαντασία, fantasy της Εποχής του Λίθου (οι ιστορίες του Hok), ιστορίες με απόκρυφους ντετέκτιβ αλλά και βιβλία που είχαν να κάνουν με την τοπική ιστορία του αμερικάνικου Νότου και τον αμερικάνικο Εμφύλιο. Tιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο World Fantasy το 1975 και το 1980. Στην χώρα μας παραμένει άγνωστος, όπως και πολλοί άλλοι αξιόλογοι και παραγωγικοί συγγραφείς της ηρωϊκής εποχής των pulp περιοδικών.

Manly Wade Wellman

Επιστρέφοντας στην αρχική μου αναφορά στον Henry Kuttner, διαβάζω πως υπήρξε φίλος του MWW. Φαίνεται λοιπόν πως -έστω και τυχαία- το εξώφυλλο του Σκοτεινού Κόσμου συνδέει τα έργα δύο συγγραφέων που γνωριζόντουσαν προσωπικά. Άλλωστε οι μυημένοι γνωρίζουν πως τα πάντα συνδέονται. Για όσους τουλάχιστον έχουν την ικανότητα να το αντιληφθούν...